Altijd blijven lachen, het moet wel gezellig blijven, wees positief, weet precies wat je wilt en kunt, maak plannen, het perfecte plaatje = succes!
In onze maatschappij ligt de focus vaak op leuk, lachen, ‘licht’. Nu schuilt daar best waarde in: leuk is leuk, lachen is lachen. Maar ja: wat doen we met het donker? Het terrein van innerlijke blokkades, oude pijnen, onderliggende gevoelens, begraven talenten, dieperliggende verlangens die er wel zijn, maar die misschien conflicteren met wat je vanuit vroeger hebt geleerd of wat anderen van je verwachten?
Waar het lichte wordt bejubeld, wordt het donkere soms ronduit verguisd. Wees niet te serieus, doe niet zo moeilijk, go with the flow, kop op.
Maar feit is: soms bén je gewoon even niet gelukkig en soms ís het niet gezellig. Bovendien: lachen en leuteren we door die ‘lichtobsessie’ niet te veel weg – te veel van het oncomfortabele, maar ook van de diepgang, de onderliggende essenties? Wat zit er verstopt onder glimlach en goed gedrag?
Dit spanningsveld tussen het ‘lichte’ en het ‘donkere’ zie ik ook terug binnen en tussen individuen. Zo valt me in coachtrajecten vaak op dat mensen verschillen in hun comfortzone: de een voelt zich meer thuis in het donker, de ander in het licht. En beiden hebben zo hun sterke kanten en uitdagingen…
De lichtliefhebber
De typische ‘lichtliefhebber’ is meestal easy going en positief. Ze houdt van creatief denken, plannen maken, lachen. Ze wil vooral genieten van het leven, weet overal het beste van te maken en denkt in mogelijkheden.
Haar valkuilen? Het pijnlijke of ongemakkelijke dat haar aandacht verdient, lacht of ‘geniet’ ze soms weg. Haar werkelijke, diepere gevoel negeert ze vaker dan ze misschien zou willen. Of ze houdt zichzelf tegen door innerlijke blokkades niet aan te pakken. Bovendien: als je in talloze mogelijkheden denkt maar je maakt te weinig contact met je diepere essentie, hoe weet je dan wat je moet kiezen?
Waar de lichtliefhebber tegenaan loopt, hangt bovendien af van de mate waarin ze actief met een proces van persoonlijke verdieping bezig is:
- Als ze niet met intentie aan haar groeiproces werkt, zal ze misschien een leegte gaan voelen, de knagende sensatie dat er een oppervlakkigheid in haarzelf of haar leven geslopen is. Soms is dit dan ook de trigger om een proces van innerlijke verdieping aan te gaan, gericht op vragen zoals: wat schuilt er nog méér in mij, wat is er nog te ontdekken en uit te diepen, hoe kan ik meer maatschappelijk bijdragen? Maar het kan ook een levenscrisis zijn die dit proces in gang zet. De hardere les zeg maar, het leven dat op je deur bonst.
- De valkuil als ze wél met intentie aan haar groeiproces werkt, is vooral dat ze te snel ‘naar het licht’ toe wil. Misschien is ze volop bezig met ‘positief denken’, affirmaties, visualisaties, oplossingen bedenken, doelen stellen, enzovoorts – maar komt ze intussen amper verder. De reden is even oncomfortabel als logisch: in het donker is nog iets aan te kijken, iets om werkelijk te accepteren, op te ruimen of los te laten.
Als je te snel naar het licht wilt, is het alsof je de slingers probeert op te hangen terwijl je plafond vol spinnenwebben hangt.(Lees meer over het aankijken van problemen en het omgaan met lastige situaties.)
De donkerliefhebber
De typische ‘donkerliefhebber’ heeft als grote kracht een zekere diepgang, omdat ze gemakkelijker toebeweegt naar diepere gevoelslagen, onderliggende blokkades, mislukkingen of tragedies uit het verleden. Een rijk gevoelsleven is het resultaat, soms zelfs zodanig dat het overweldigt. Ze neigt bovendien naar reflectie en bezinning, hoewel die neiging kan doorslaan naar gepieker, doemdenken of een negatieve houding.
Haar valkuilen?
- Als ze niet met intentie aan haar groeiproces werkt, bestaat de kans dat het leven ‘zwaar’ voelt. Ze merkt misschien dat ze zichzelf in de weg zit of vindt zichzelf te serieus of intens. Logisch, want het ‘lichte’ krijgt minder ruimte.
- Als ze wél met intentie aan haar groeiproces werkt, is de valkuil dat ze te lang ‘in het donker’ blijft hangen. Ze blijft eindeloos focussen op alle valkuilen, uitdagingen, oude pijnen, negatieve overtuigingen, zwakke plekken – en komt intussen niet echt verder.
Als je te lang in het donker blijft hangen, is het alsof je spinnenweb na spinnenweb bestudeert terwijl het feest al aan de gang is.
Bovendien wil de typische donkerliefhebber soms ook te veel ‘vanuit haar hoofd’ oplossen; de les is dan dat wezenlijke groei geen cognitief proces is, maar een kwestie van doorleven.
Het draait om de balans
Ik zet het hier neer als twee types, maar in werkelijkheid zul je soms meer de één zijn, soms meer de ander. Of je zoekt op het ene levensgebied eerder het licht op, en op het andere het donker. Bovendien: het leven is eb en vloed, bestaat uit zowel lastige als fijne perioden, is zowel donker als licht.
Sowieso geldt: het ene is niet beter dan het andere. Er is een tijd, een plek voor beide. Wat nodig is, verschilt per persoon, maar evengoed per situatie, per levensfase, per moment.
Toch zie ik wel een algemeen patroon. Voor de lichtliefhebber is het vaak de uitdaging om het donker wat meer op te zoeken. Daarbij bedoel ik niet dat je meteen al je onderdrukte ellende met een stofzuiger uit je de krochten van je geest moet opzuigen. Het gaat meer om het proces van oprechte reflectie, bezinning, stilstaan; uit de waan van de dag stappen en een blik werpen op je manieren van denken, voelen, doen en leven.
Voor de donkerliefhebber geldt daarentegen níet dat zij per se meteen naar het licht toe moet. Ja, soms is dat ‘simpelweg’ wat nodig is, maar vaak is er eerst nog iets om aan te kijken. Iets wat je vasthoudt daar in het donker. En dat ‘iets’ bevindt zich, je raadt het al: in het donker. De kunst is dan om te onderzoeken wat je tegenhoudt om meer of weer licht te laten stromen – en die horde transformeren. Vervolgens krijgt dat licht vanzelf meer de ruimte.
Dit laat meteen ook zien: een proces van leren, bewustwording en groei verloopt in grote lijnen van donker naar licht. Want door te dealen met het donker, maak je de weg vrij voor het licht. In ieder nieuw leerproces herhaalt deze beweging zich weer.
En hoe vaker je dit doet, hoe minder je ook een typische donker- of lichtliefhebber wordt. Misschien houd je altijd een natuurlijke voorkeur, maar je bent niet meer zo bang voor één van beide. Je hebt ervaren dat het donker je niet opslokt en dat het licht je niet verblindt. Je voelt dat beide zo hun waarde hebben. Je combineert diepgang met luchthartigheid, lacht de dingen niet weg maar maakt ze ook niet zwaarder dan ze zijn.
(In dit kader: herken ook de twee soorten geluk die je niet moet verwarren.)
Het donker en de ziel
Tot slot wil ik benadrukken: met het donker bedoel ik niet alleen dat wat we als negatief zien, de aspecten in onszelf die we lastig vinden om aan te kijken. (Carl Jung noemde het toegaan naar deze aspecten het ‘schaduwwerk’.)
Ik bedoel het breder: het donker hangt samen met diepte. En in de diepte vind je niet alleen je innerlijke hordes en wonden, maar ook je ‘kern’. En juist dáár schuilt enorm veel wijsheid, kracht, gevoel.
Hoe leef je vanuit je bezieling als je slechts over de oppervlakte van je wezen scheert? Hoe leef je vanuit je hart als je slechts vertoeft in je hoofd?
Afdalen in jezelf is dus niet alleen belangrijk om pijn te verlichten, het is óók de plek waar je contact maakt met je hart, je ziel, jezelf.
Soms denken mensen dat persoonlijke groei alleen gaat over ‘hoger’ komen of ‘groter’ worden, zoals een kind groeit in centimeters. Maar dat is niet zo. Jezelf overstijgen gaat maar voor de helft over stijgen – de andere helft schuilt in het dalen, in het afzakken in jezelf.
Goed, hopelijk brengt dit artikel je een nieuw perspectief! Met of zonder spinnenwebben, slingers en stofzuigers. Succes!
